4 Onderhoud kapitaalgoederen

Deze paragraaf gaat over het onderhoud van de kapitaalgoederen in gemeentelijk bezit. Kapitaalgoederen zijn onderdelen van de openbare ruimte en accommodaties waarvoor langlopende investeringen nodig zijn. Het beheer en onderhoud hiervan is gericht op de duurzame instandhouding.
Het onderhoud van kapitaalgoederen gebeurt aan de hand van beheerplannen. Over het algemeen worden de jaarlijkse lasten behorende bij het beheerplan constant gehouden door gebruik te maken van een voorziening. In deze paragraaf wordt een overzicht gegeven van de bestaande en geplande beheerplannen en de financiële consequenties, inclusief de vertaling daarvan in de begroting en jaarrekening. Het uitgangspunt is dat er voldoende middelen beschikbaar zijn in de diverse voorzieningen, zodat er op termijn geen achterstallig onderhoud en/of kapitaalvernietiging ontstaat.

A. Wegen, water en openbare verlichting

Wegenonderhoud
Het jaar 2024 heeft grotendeels gestaan in het teken van voorbereiding. Door de integraliteit van de verschillende afdelingen beter te benutten zijn de werken stil komen te liggen. Maar hierdoor zal het eindresultaat wel veel duurzamer zijn.
Het gehele areaal aan asfaltwegen is voor het overgrote deel in een goede tot zeer goede staat.
Het onderhoudsniveau van de elementen is ook onderzocht en hierbij is naar voren gekomen dat deze gemiddeld tot goed is met uitzondering van de wegen waar de komende jaren nog reconstructies (in combinatie met riolering) gepland staan.
De Pluimenweg is nu afgerond.

Openbare Verlichting
De achterstand in het onderhoud is intussen ingehaald. Wij hebben een concept beheer- en beleidsplan laten maken, hieruit blijkt dat wij voor de komende jaren een behoorlijke vervangingsopgaaf gaan krijgen. Hier hebben wij in 2024 al een aantal vervangen. Het energieverbruik is door de efficiëntere verlichting licht gedaald.

Onderhoud en beheer watergangen/sloten, duikers en vijvers
Voor het droog houden van Scherpenzeel is het van groot belang dat onze watergangen in goede conditie verkeren. Ook in 2024 hebben we samen met het waterschap het onderhoud goed kunnen afronden.

Grond- en oppervlaktewater
Samen met het waterschap en de gemeente Woudenberg hebben wij een oppervlaktewater-meetnet geëvalueerd en verbeterd. Het is gebleken dat het oppervlaktemeetnet helpt om problemen te voorkomen. Hiervoor hebben we in 2024 het communicatiesysteem een upgrade gegeven.

Financieel
Hieronder staan de budgetten voor onderhoud en de kapitaallasten weergegeven.
Voor wegen is een bestemmingsreserve aanwezig, deze is ter dekking van de kapitaallasten wegen. De andere kapitaallasten en het onderhoud wordt gedekt uit de exploitatie.

B. Groen, sportvelden en speelplaatsen

Groen
In 2024 heeft de Groendienst op basis van de jaarlijkse wijkschouw de meest slechte plantsoenen gerenoveerd, hiermee kunnen we de inrichtingskwaliteit op orde houden. Gedurende 2024 hebben we met extra inhuur op piekmomenten de beheerkwaliteit kunnen handhaven. We hadden in 2024 voldoende capaciteit om het beheer op de vastgestelde niveaus te handhaven. Verder hebben we op projectmatige basis voldoende locaties gerenoveerd zodat we voldoen aan de inrichtingskwaliteit zoals omschreven in deze Paragraaf Kapitaalgoederen.

Boomonderhoud

Met Ecosysteemdiensten zoals bijvoorbeeld verkoeling, fijnstof-afvangen, zuurstofproductie, schaduwwerking, koolstofvastlegging en versterking van de Biodiversiteit zijn bomen een deel van de oplossing voor klimaatverandering. Op basis van wijkschouw hebben we in 2024 in totaal 32 (onder andere toekomstig monumentale) bomen geplant. Verder zijn er bij diverse integrale civieltechnische projecten nieuwe bomen aangeplant. Hierbij hebben we rekening gehouden met soorten die aantrekkelijk zijn voor insecten, vogels en kleine zoogdieren.  Jaarlijkse Boomplantplannen vloeien voort uit het Bomenstructuurplan 2016-2041 en worden gefinancierd uit de voorziening bomen. In het regulier boombeheer hebben we alle bomen geïnspecteerd op boomveiligheid en actuele snoeibehoefte. Alle snoeibehoeftige bomen zijn gesnoeid. Verder zijn alle te rooien en kappen bomen verwijderd. Het gehele bomenbestand is op orde. Er zijn geen beheerachterstanden. Het BOR-systeem (Greenpoint) is actueel. Het onderhoud van de bomen is in een meerjarencontract in 2024 opnieuw aanbesteed tot en met 31-12-2027. Het dagelijks beheer van de bomen wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. Vervanging (nieuwe aanplant) van bomen wordt uit de voorziening bomen en deels uit de exploitatie gefinancierd. We hadden in 2024 voldoende budget om het bomenbestand op orde te houden.

Kwaliteitsniveaus

Het plantsoen onderhouden wij volgens de landelijke standaard volgens de “Kwaliteitscatalogus Openbare Ruimte” van het CROW. In onderstaande tabel staan de actuele kwaliteitsniveaus.

Tabel Beheerkwaliteitsniveaus per groentype (CROW):

De kwaliteitsniveaus zijn afgestemd op de groentypen. Intensief groen zoals vaste planten, sierheesters, rozen en hagen dienen ten aanzien van onkruidbeheer altijd op A-niveau onderhouden te worden. Een lager beheerniveau leidt bij dit soort kwetsbaar groen tot kapitaalvernietiging en is alleen met renovatie terug te draaien. Overige groentypen kunnen een lager beheerniveau hebben wat in beginsel niet leidt tot kapitaalvernietiging. Een hoger beheerniveau is hier zonder grote investeringen terug te draaien.

Sportvelden De Bree
In 2024 hebben we het gehele sportpark in zeer goede samenwerking met de verenigingen op een hoog beheerniveau gehouden waardoor de levensduur van de velden langer is dan gebruikelijk. Beheer wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. De vervangingsinvesteringen komen uit de voorziening. In 2022 is de voorziening meerjarig onderhoudsplan (MJOP) vastgesteld. Deze MJOP wordt doorgaans elke vijf jaar herzien.  

Speelplaatsen
In 2024 hebben we weer enkele speelplaatsen gerenoveerd. Op basis van jaarlijkse veiligheids- en onderhoudsinspecties wordt geïnvesteerd in het vervangen en onderhouden van overige speeltoestellen en speelondergronden. Zowel beheer als vervanging wordt gefinancierd uit de exploitatiebegroting. Voor het vervangen van de toplaag (in 2025) van het Cruijff-Court is een krediet beschikbaar. We hebben voldoende middelen om de speelplaatsen op orde te houden conform de wettelijke veiligheidseisen.

Financieel
Hieronder staan de budgetten voor onderhoud en de kapitaallasten weergegeven.
Voor bomen is een voorziening aanwezig. Voor het sportpark De Bree is ook een voorziening aanwezig, maar omdat de voorziening zowel gaat over de accommodatie als de velden, is de voorziening opgenomen onder het kopje huisvesting.

C. Begraafplaatsen

Begraafplaatsen
De Groendienst en de Buitendienst voeren het dagelijks beheer uit. Begraven wordt door de Buitendienst uitgevoerd. In 2024 is gestart met de uitbreiding van Begraafplaats Lambalgen. Verder hebben we op Begraafplaats Glashorst geïnvesteerd in nieuwe beplanting. Op beide begraafplaatsen zijn extra servicevoorzieningen geplaatst. Binnen de exploitatiebegroting is voldoende budget beschikbaar om de inrichtingskwaliteit op orde te houden. Voor grootschalige investeringen zoals vervanging van de asfaltpaden en gebouwen is geen vast budget. Noodzakelijke investeringen worden dan vooraf opgevoerd via de Kadernota. In combinatie met de uitbreiding van Begraafplaats Lambalgen worden in 2024-2025 enkele grootschalige investeringen gedaan, zoals het inrichten van een depot en het verbeteren van de asfaltpaden. Overige grootschalige investeringen zijn de komende jaren niet noodzakelijk.

Financieel
Hieronder staan de budgetten voor onderhoud en de kapitaallasten weergegeven.
Er is geen voorziening of bestemmingsreserve aanwezig. Budgetten worden gefinancierd uit de exploitatie.

D. Riolering

Onderhoud en beheer rioleringssysteem
Het onderhoud en beheer van het rioleringssysteem hebben wij in 2024 anders uitgevoerd. Door een innovatieve manier van inspecteren besparen we op inspectie. Met deze besparing hebben wij meer reparaties kunnen laten doen. En hebben we een CO2 reductie van 30% behaald.

Onderhoud en reparatie houten bruggen en vlonders
Uit onderzoek naar de staat van onderhoud van de bruggen en steigers blijkt dat  er achterstallig onderhoud is. Hier is in 2024 nog geen invulling aan gegeven.

Samenwerking met de buurgemeenten
Wij hebben ook in 2024 weer goed kunnen samenwerken met gemeente Woudenberg en het Waterschap in het waterteam. Dit heeft geleid tot een efficiënter en minder kwetsbaar beheer van het riool- en watersysteem.   
Ook zijn wij meer in het Platform water gaan samenwerken waardoor er een breed kennisnetwerk is ontstaan, waaruit wij ook betere aansluiting vinden met landelijke ontwikkelingen en subsidiemogelijkheden. Wij hebben hier ook subsidie gekregen om een extra hemelwaterafvoer te realiseren voor het industrieterrein Zwarteland via de Pluimenweg. Deze werkzaamheden zijn afgerond.

Financieel
Hieronder staan de budgetten voor onderhoud en de kapitaallasten weergegeven.
Verschillen tussen de baten uit rioolheffing en de gerealiseerde lasten worden ten gunste of ten laste van de voorziening gebracht.

E. Gebouwen

Kerk
Voor de kerk is weer de instandhoudingssubsidie aangevraagd, nadat deze in 2021 gerenoveerd is en aan alle bouwkundige eisen voldeed.

Gebouwen
Na het afstoten van de Villa als kantoor voor de opvang van de Oekraïense vluchtelingen is er een extra locatie gehuurd, genaamd "locatie bij de buren", waarvoor een huurovereenkomst voor 3 jaar werd afgesloten begin 2023, met stilzwijgende verlenging van telkens 1 jaar.

Meerjarenonderhoudsplannen
De doelstelling van de meerjarenonderhoudsplannen (MJOP) is om de conditie van het onderhoud aan de gemeentelijke gebouwen te bewaken, achterstallig onderhoud te voorkomen en inzicht te hebben in het noodzakelijke onderhoud over een langere periode. De gebouwen waarvoor de MJOP's zijn opgesteld, omvatten onder andere de Toren NH-kerk, Brandweerkazerne/gemeentewerkplaats, Buitenplaats, De Villa en de kleedgebouwen van de sportaccommodaties. In 2024 zijn de meerjarenonderhoudsplannen geüpdatet en worden verwerkt.

Sportaccommodaties
Het MJOP voor de sportaccommodaties is recent (juli 2022) herzien en ondertekend door de gemeente, v.v. Scherpenzeel, S.V. De Valleivogels en M.H.C. de Holestick. In 2020 zijn de voetbalkunstgras-hoofdvelden uit 2007 voorzien van een nieuwe toplaag en ze zijn voor de komende tien jaar op orde. In 2025 moeten de drie voetbalnatuurgrasvelden, waarvan de oudste uit 1978 stamt, worden gerenoveerd. Ook zal naar verwachting het pupillenhockeyveld in 2025 worden voorzien van een nieuwe toplaag. Dit wordt gefinancierd uit de voorziening. De renovatie van de voetbalnatuurgrasvelden bij S.V. De Valleivogels is in voorbereiding.

Financieel
Hieronder staan de budgetten voor onderhoud en de kapitaallasten weergegeven.

Overzicht beheerplannen, planperiodes en financieringswijze

In 2024 is er een onderzoek gedaan naar de “basis op orde” op het gebied van de openbare ruimte. Daaruit blijkt dat verschillende zaken meer aandacht mogen krijgen. Waaronder het opstellen van een integraal beleids-en beheerplan. Inmiddels is gestart met de voorbereidingen daarvan. In 2025 ronden we dit af.